Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) ve Mimar Sinan Üniversitesi (MSGSÜ) işbirliği ile düzenlenen, “İlk Kazak Tarihçisi Ermukhan Bekmakhanov’un Doğumunun 100. Yılı Münasebetiyle Sovyet Tarih Yazıcılığı ve Kazakistan Tarihinin Meseleleri” Uluslararası Sempozyumunda sunulan Tebliğler, TDBB tarafından Türkçe ve İngilizce olarak kitaplaştırılarak okuyucuya sunuldu.
Kazak Tarihçi Ermukhan Bekmakhanov’un hayatı, çalışmaları, ele aldığı konular ve Kazak tarihinin Sovyet dönemindeki önemli meselelerinin yeni bir bakış açısıyla ele alındığı kitapta, Kazakistan, KKTC ve Türkiye’den 17 akademisyenin tebliğ metinleri yer alıyor. Tebliğler Kitabının Türkçesi, Abdulvahap Kara ve Zeynep Yaman editörlüğünde “Ermukhan Bekmakhanov – Sovyet Tarih Yazımı ve Kazakistan Tarihinin Meseleleri” adıyla; İngilizcesi ise Abdulvahap Kara, Steven Sabol ve Bekir Sadık Topaloğlu editörlüğünde “Ermukhan Bekmakhanov – The Soviet Historiography and Questions of Kazakhstan History” adıyla iki ayrı kitap olarak yayınlandı.
Kitap Bekmakhanov üzerine Türkiye Türkçesinde yayınlanan ilk kitap olması açısından önem taşıyor. Kitabın İngilizcesinin basılmış olması da, uluslararası alanda daha geniş bir okuyucuya ulaşmasını mümkün kılacaktır.
Ermukhan Bekmakhanov (1915-1966) Kimdir?
Sovyet döneminde lisans düzeyinde ilk tarih eğitimi alan (1937) ve tarih dalında ilk doktora diploması sahibi (1946) Kazak olan Bekmakhanov, Kazak Devlet Üniversitesinde ilk Kazakistan Tarihi bölümünü 1947’de açmış ve 1966’da ölümüne kadar bu bölümü yöneterek birçok tarihçi yetiştirmiştir.
Bekmakhanov 1943’te orta dereceli okullar için Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Tarihi konulu ilk ders kitabının yayınlamasına öncülük etti. 1947’de Çarlık Rusya’ya karşı büyük bir başkaldırı hareketini yürütmüş olan Kenesarı Han (1802-1847) hakkında Rusça olarak “1920-1940 Senelerinde Kazakistan” adlı doktora tezini kitap olarak yayınladı. Bunun üzerine siyasi baskılara maruz kaldı, işten çıkarıldı. Eser toplatılarak yasaklandı. 1952’de tutuklandı ve 25 yıl için Sibirya’daki çalışma kamplarına sürgün cezası verildi. 1953’te Stalin’in ölümünden sonra 1954’te affedilerek Kazakistan’a döndü. Tekrar eski işinde çalışmaya başlayan Bekmakhanov 6 Mayıs 1966’da vefat edene kadar Kazakistan Tarihi bölümünde eğitim ve araştırmalarını sürdürdü. Kazak milli tarihinin yazılmasında önemli katkıları bulunan Bekmakhanov, 2015 yılında Kazakistan ve Türkiye’de doğumunun 100. Yılı vesilesiyle çeşitli bilimsel toplantı ve etkinliklerle anıldı.
05.12.2016
