Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB)’nin de destekleyen kurumlar arasında yer aldığı, Altay topluluklarının uygarlık yapısı ve kültürel değerlerinin daha iyi anlaşılmasını sağlamak amacıyla iki yılda bir geleneksel olarak düzenlenen ‘Uluslararası Altay Toplulukları Sempozyumu’nun on birincisi, ‘Altay Halklarında Yer ve Su Adları’ ana teması ile 4-7 Temmuz 2023 tarihlerinde Kazakistan’ın Almatı şehrinde yapıldı.
Al Farabi Kazak Milli Üniversitesinin ev sahipliğinde düzenlenen sempozyumun açılış törenine Rektör Canseyit Tüymebayev, Altay Toplulukları Sempozyumu Komite Başkanı Prof. Dr İlhan Şahin, Türkiye’nin Almatı Başkonsolosu Ali Rıza Akıncı ve Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Genel Sekreteri Fahri Solak’ın yanı sıra, başta Kazakistan ve Türkiye olmak üzere Azerbaycan, Kırgızistan, Moğolistan, Özbekistan, Türkmenistan, Rusya Federasyonu, Japonya, Hindistan ve Avrupa’dan yaklaşık 180 Altayist bilim insanı katıldı.
Kazak Milli Üniversitesi Rektörü Tüymebayev, sempozyumun açılış töreninde yaptığı konuşmada, Türk devletlerinin bağımsızlıklarını kazanmasıyla Altay dünyasının daha derin araştırılmaya başlandığını söyledi. Bu konuda Altay Toplulukları Sempozyumu’nun çok önemli bir alan olduğuna dikkati çeken Tüymebayev, sempozyum kapsamında ele alınan konular yelpazesinin her yıl genişlediğini bildirdi. Tüymebayev, bu sempozyumlarda Altay halklarına ilişkin arkeoloji, tarih, veri bilimi, folklor, edebiyat, etnoloji ve diğer beşeri bilim alanlarında önemli bilimsel araştırmaların tanıtıldığını vurguladı.
TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak da Sempozyumda yaptığı konuşmada, TDBB olarak Altay Toplulukları Sempozyumu’nun en baştan itibaren işbirliği kuruluşu olmaktan memnuniyet duyduklarını belirtti. Solak “Altay Toplulukları Sempozyumlarının farklı ülkelerden çok sayıda kurumu ve yüzlerce öğretim üyesi / uzmanı bir araya getirerek somut bir şeylerin ortaya çıkarılmasında övgüye değer bir başarı örneği oluşturduğunu düşünüyorum. Bir diğer önemli hususta bu sempozyumların sadece sempozyum olarak kalmaması tebliğlerin kitap olarak yayınlanmış olmasıdır. Bu kitaplardan dördünün TDBB tarafından basılmasından da mutluluk duyuyoruz. TDBB şehir yönetimleri, yerel yönetimler arasında ilişkileri geliştirmeye yönelik kurulmuş bir kurumdur. Adı yerel yönetimler birliği olsa da TDBB, tarih, kültür ve ortak geçmişimizle ilgili birçok çalışmaya da destek olmaya çalışmaktadır. Kazakistan TDBB’nin aktif çalıştığı ülkelerden biridir. Bu da bizi memnun etmektedir. Kazakistan’dan 30 yerel yönetim TDBB üyesidir. TDBB koordinasyonunda bu belediyeler ile hatırı sayılır derecede kardeş şehir ilişkisi kurulmuştur. Son olarak Türkistan Belediyesi birliğimiz koordinasyonunda İstanbul’da Üsküdar ve Zeytinburnu belediyeleri ile kardeş şehir olmuştur. Diğer Orta Asya Cumhuriyetlerinde olduğu gibi Kazakistan’la da çok sayıda tecrübe paylaşımı ve uzman eğitim programları düzenlemekteyiz. Ayrıca TDBB tarafından Kazakistan’la ilgili prestij yayınlar basılmıştır. Çeşitli tarihi olaylar ve tarihi kişilerle ilgili de anma programları düzenlenmiştir. Son olarak Astana’da Yunus Emre Anıtı da TDBB trafından yaptırılmıştır. Bu sempozyumun yapılmasında emeği geçen tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür ediyorum” diye konuştu.
Bu yıl 11’incisi düzenlenen sempozyum “Altay Halklarında Yer ve Su adları” başlığıyla gerçekleştirildi. 4 gün süren sempozyumda Altay halklarında eski çağlardan günümüze kadar yazılı ve sözlü olarak korunan yer ve su adlarına ilişkin bilimsel değerlendirmeler yapıldı.
Sempozyum “Altay Halklarında Yer ve Su Adları” temalı olarak 40 oturum hâlinde gerçekleştirildi.
Sempozyumda; İskitlerin Kalışının Kanıtı Olarak Güney Sibirya’daki İran Yer Adları, Çin Kaynaklarına Göre Hunların Yer Adları, Türk Boylarında İnanca, Renklere ve Sayılara Bağlı Yer ve Su Adları, Yer-Su Adları ve Türk Mitolojisi ve Sanatı, Çingizli Tarihinde Kök Göl’ün Yeri, Hatay’da İlçe ve Mahalle İsimlerinin Yeradbilim Açısından Değerlendirilmesi, Korkut Ata’nın Sır Derya Boylarındaki İzleri, Köroğlu-Goroğlu Destanlarında Epik Mekan Çenlibel, Osmanlıların Macaristan’daki Fetih Bölgesinin Yer İsimlerinden Örnekler, Türkiye ve Kazakistan’daki Benzer Yer ve Bitki Adları: Konya ve Çimkent Örneği, Organ Adlarıyla Kurulan Yer Adları Üzerine Değerlendirmeler – (Türkiye ve Kazakistan Yer Adları Üzerinde, Osmanlı Yer Adlarının Kaynakları, Osmanlı Anadolu’sunda Kalıcı Muhacir Yerleşimlerinin Teşkili ve İsimlendirilmesi, İttihad ve Terakki’nin Yer İsimleri Politikası, Kazakistan Yer ve Su Adlarında Hayvanlar, Malatya ile Adıyaman Arasındaki Bölgede Bulunan Önemli Yer ve Su Adları, Moğolistan Runik Yazıtlarında Geçen Bazı Yer Adları Hakkında Notlar, Altay Destanlarında Yer-Su Adlariyla ile İlgili Söz Varlığı ve Anadolu’ya Yansıması, Kangal’da Su Adları ve Olaylara Bağlı Arazi Adlandırmaları, Belh Şehrinin Adı ve Tarihî Rolü, Timurlu dönemi kaynaklarında yer adları, Türkmenistan’da Yer Adları ve Merv, Yer Adı Olarak Kırgız Teriminin Avrasya Coğrafyasındaki Dağılımı ve Özbek Folklorunda Su Kültü gibi konular üzerinde bilimsel konuşmalar yapıldı.
Sempozyum sonunda, Altay Toplulukları Sempozyumlar serisini düzenleyen ilgili kurullar tarafından değerlendirilerek, XII. Altay Toplulukları Sempozyumunun 2024 yılı Eylül ayında Tayvan Ulusal Chengchi Üniversitesi ev sahipliğinde “Altay Halklarında Giyim-Kuşam Kültürü” konusuyla düzenlenmesine karar verildi.
10.07.2023
