Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) tarafından, Kazakistan Ankara Büyükelçiliği, Zeytinburnu Belediyesi ve Kazak Türkleri Eğitim Araştırma Derneği işbirliğinde düzenlenen, “Doğumunun 120. Yılında Muhtar Avezov Anma Programı”, 8 Aralık 2017 Cuma akşamı, Zeytinburnu Belediyesi Kazlıçeşme Kültür Merkezinde gerçekleştirildi.
Programa, TDBB Genel Sekreteri Fahri Solak, Kazakistan İstanbul konsolosu Galimcan Erimbetov, Kazak Türkleri Eğitim ve Araştırma Derneği Başkanı Serkan Dinçtürk, Nogay Türkleri Başkanı Veysel Arslan, İstanbul Kültür A.Ş Müdürü Abdülmetin Keskin, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Müdür Yardımcısı Metin Köse, Kazak Türkleri Vakfı Başkan Yardımcısı Abdulvahap Kılıç, Kırım Türkleri Derneği Başkan Yardımcısı Ergün Sevim Soy, Afganistan Türkmenleri Derneği Başkanı Fehim Işık, Özbek Derneği Kurucu Başkanı Hüsamettin Sabri ve çok sayıda davetli katıldı.
Programda “Doğumunun 120. Yılında Muhtar Avezov” Paneli düzenlendi. Oturum başkanlığını Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Fahri Solak’ın yaptığı panele, Muhtar Avezov Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Almira Kalieva ve Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cemile Kınacı konuşmacı olarak katıldı.
Sizlere Kazakistan’dan selam getirdim diyerek sözlerine başlayan Muhtar Avezov Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Almira Kalieva, “Bu tür organizasyonlarla Muhtar Avezov’u daha iyi tanıma ve tanıtma imkânı buluyoruz. Bu nedenle sizlere Enstitümüz adına teşekkür ediyorum. Ülkemizin her bölgesinde bu sene birçok anma programı yapıldı, paneller düzenlendi, kitapları yeniden basıldı. Bilimsel konferanslar yapıldı. Avezov’un eserleri sadece Türk dünyasında değil dünyanın birçok ülkesinde basılmış ve okunmuştur. Bu da Avezov’un ne kadar büyük bir kişilik olduğunun ispatıdır” ifadelerini kullandı. Kalieva, “Büyük tartışmaların, sosyal çatışmaların yaşandığı bir dönemde Kazak halkının kederi ile yakından ilgilenen Muhtar Avezov kalemini eline almış ve Kazak halkına yol göstermiştir. Bu nedenle Avezov Kazak halkı için çok önemli bir yazardır. Avezov, hayatını da eserlerini de çok zor bir dönemde kaleme almıştır. Bu nedenle onun eserleri önemli bir hazinedir. Yazarın siyasi, manevi ve edebi düşüncesi bu zorlu dönemin bir ürünüdür. Kazak halkının geleceği için kendini eserleri ile ispatlamış bir şahsiyettir” ifadelerine yer verdi.
Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cemile Kınacı ise Avezov’un hayat hikâyesinden ve eserlerinden bahsetti. Kınacı, “Avezov hiç eskimeyen her zaman ve her yerde okunan büyük bir yazardır. Onun bu kadar üretken bir yazar olmasında yetiştiği çevrenin de büyük etkisi olmuştur. Çünkü onun yetiştiği yer olan Semey şehri dönemin bilim ve kültür merkeziydi. Avezov Kazak milli geleneğini çok iyi bilerek yetişmiş bir edebiyat bilimcidir. Yazarın en önemli eseri Abay Yolu romanıdır. Roman Türkçe, İngilizce, Fransızca ve daha birçok dile çevrilmiştir. Abay Yolu Romanı Kazak halkının bir ansiklopedisidir. Romanda Kazakların düğünleri, akınlık gelenekleri, atışmaları, kız alıp vermeleri ve daha aklımıza gelebilecek birçok şeye Abay Yolu romanında değinilmiştir. Muhtar Avezov’u Türkiye’de bilinir fakat onunla ilgili yazılan makaleler, kitaplar çok azdır. Türkiye’de çıkan eserlerin birçoğu 1997 yılında Muhtar Avezovun doğumunun 100. yılında çıkmıştır. Avezov’u Türkiye’de daha iyi tanıtmalı ve insanlara en iyi şekilde anlatmalıyız. Bu nedenle böyle bir anma programında Avezovu anlatmak benim için çok önemliydi. Programın düzenlemesinde katkısı olan işbirliği kuruluşlarına teşekkür ediyorum” dedi.
Muhtar Avezov Kimdir
Kazak edebiyatının bir klasiği olan Muhtar Avezov, 1897 yılında Semey’e bağlı Çıngız’da dünyaya geldi. Önceleri medresede, sonraları ise şehirlerdeki okullarda okudu ve 1919 yılında Semey’deki öğretmen okulunu bitirdi. 1946’dan ölümüne kadar Kazakistan Devlet Üniversitesi ve Kazakistan İlimler Akademisi’nde öğretim üyesi olarak görev yaptı. 1961 yılında Moskova’da öldü.
Kazak destanları ve Türkistan Türk edebiyatı ile ilgili ilmî çalışmalar yapmıştır. En önemli eseri, 4 ciltlik Abay Yolu adlı devâsâ romanıdır. Abay’ın biyografisi hakkında doküman toplama işine özellikle 1930 yılından sonra girişti. Abay hakkında onun zamanında yaşamış kişilerin ağzından derledikleri 1933 yılından itibaren basılıp yayınlanmaya başladı. Romanda bulunan şahsiyetler, boylar, aşiretler, tarihi mekanların hepsi gerçek adlarıdır. Bu romanda Avezov, Kazakların birçoğunun kendisine rehber olarak kabul ettiği Abay’ın hayatını ve fikir yapısını çok ince ayrıntılara inerek, belgelerle ortaya çıkarmıştır.
09.12.2017
